"Ik kan in mijn eigen land niet over mijn leven beslissen," zo ontdekte Ronit Elkabetz door het maken van Gett, het laatste deel van hun trilogie over Viviane Amsalem. "Geen prettige ontdekking," vindt ze, maar: "Het is de realiteit, je moet ermee omgaan. Je verandert niet zomaar een religieuze wet van 4000 jaar oud . Maar het is tijd dat er wat gebeurt."
Ronit & Shlomi Elkabetz, regisseurs van Gett, World Cinema Amsterdam 2014 openingsfilm (selfie, Amsterdam 2014)
Telefoontje
"Ik heb een idee. Ik moet je spreken. Er is niemand anders met wie ik dit zou willen doen." Dit telefoontje van Ronit naar haar broer Shlomi tien jaar geleden was de start van hun trilogie. "Ik ging meteen naar hem toe," herinnert Ronit zich. "Na een paar dagen begonnen we te schrijven" Dat ze zouden gaan samenwerken was voor beiden altijd duidelijk. Ronit: "Toen ik het huis uitging wachtte ik tot hij groot was." "Waarom op mij? Je hebt nog twee broers", plaagt haar broer. Maar ook hij zegt: "Het moment dat ik wilde schrijven, dacht ik aan haar."
Pijn
Met het Israëlisch-Palestijnse conflict heef Gett niets te maken. Toch lazen broer en zus met andere filmmakers een manifest voor tijdens het filmfestival van Jeruzalem. Ronit, aangedaan: "We wilden ons hart en onze mond niet sluiten. We voelen en zien de pijn van beide kanten." Haar broer voegt toe: "We wilden van ons podium en recht als kunstenaar gebruikmaken."
Sleutel
De onbekendheid met de wet is groot. Zelfs de belangrijkste filmcriticus in Israël was verbaasd over wat hij zag in Gett," vertelt Shlomi. "Ongelooflijk dat hij dit niet wist." Advocaten aan wie ze het script lieten lezen, bevestigden: "Dit is precies hoe het gaat." "De film is de sleutel," vindt Ronit.
Uitdaging
"Een uitdaging", noemen ze het maken van Gett." Shlomi: "We hadden onszelf zoveel grenzen opgelegd: niet buiten de muren filmen, altijd het gezichtspunt van de acteur nemen. We vroegen ons af of het zou werken." Maar dat deed het. Ronit: "Iedereen was zo blij om deze film te maken. Het was uniek."
Feest
"Het is een feest met hem samen te werken," Ronit kijkt stralend naar haar broer. "Ik hou van hem. Hij is de wederhelft van mijn creativiteit. Als wij samenwerken ontstaat er iets groters; ik denk iets, en hij completeert het." "We hebben een unieke manier van schrijven," vult Shlomi aan.
Gesloten deuren
De rabbinale rechtbank heeft zitting achter gesloten deuren. Dat stelde hen voor een probleem. "We zijn maar buiten bij de rechtbank gaan zitten, en hoorden ruzies en gesprekken," vertelt Ronit. Shlomi: "Pas daarna begonnen we met schrijven. We namen ons verhaal over Viviane, en onderzochten wat er gebeurt als je dat confronteert met de wet." Zijn zus: "Het was een heel speciale reis. Ik heb veel geleerd over mijn land."
Thora
De wet gaat niet veranderen, denkt Shlomi. "Ze gaan de Thora niet herschrijven, maar er moet een alternatief zijn, als je niet op deze manier wilt trouwen en scheiden. Daar vechten wij voor." Ronit, stellig: "Uiteindelijk gaat het over de vraag, of je als vrouw zelf kan beslissen wat je met je leven doet. Als je dat niet kunt, wie ben je dan?"
Interview: Yvonne Prins
Gett, the Divorce Trial of Viviane Amsalem opende 14 augustus 2014 de vijfde editie van World Cinema Amsterdam. De film is vanaf 4 september te zien in de Nederlandse filmtheaters.